Intern Bunkernummer
KH M 12
Lokatie
Knokke Heist
Toegankelijkheid
1 van de 2 toegangen is vrij.
Aantal kamers
2 toegangssassen en 1 centrale kamer
Type bunker
Manschappenverblijf met open mitrailleuropstelling
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker is heden het gemakkelijkst terug te vinden komende vanaf de Dijkgraafstraat.
  • Je dient dan naar rechts af te buigen voor de dijk en gans het "Stuzpunkt Wilhelm" voorbij te stappen. Dit houdt in dat je nog langs 3 manschappenbunkers moet stappen waarbij de laatste letterlijk in een hoek van de dijk staat waar deze afbuigt in zuidelijke richting.
  • Dit is de eerste manschappenbunker opnieuw dit keer in een buitenhoek van de dijk opgesteld.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing op deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart: de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden.

(Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Deze structuur is er op terug te vinden als (17++). Het is een verbindingsbunker tussen "Stützpunkt Wilhelm" en "Stützpunkt Heinrich". Dit nummer omvat slechts 1 structuur.

De meest nabijgelegen structuren zijn enerzijds de laatste kleine manschappenbunker - verschansing KH M 11, deel uitmakend van Stützpunkt Wilhelm. De volgende structuur is een gelijkaardige manschappenbunker met uitwendige MG-opstelling KH M 13
Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Knokke Heist, Sectie G, kadastraal perceel 711h

Kadasterschets ruim en luchtfoto.

Op deze ruimere kadasterschets kan je deze bunker met enige moeite wel degelijk zien liggen.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • De bunker maakt deel uit van de Nieuwe Hazegraspolderdijk en zal dus allicht wel staatseigendom zijn.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunker staat. Deze bunker dient gezocht aan de bovenzijde van de foto waar de dijk een knik in oostelijke richting geeft. Men ziet het bunkertje zeker niet meer liggen op deze foto. De resolutie van de foto is sowieso te klein om hier vlot de bunkers op te zien. Bijkomend is hij ook op zijn dak nog eens bedekt met grond en graszoden. Wat ook nog leuk is op deze oudere luchtfoto is dat je ziet dat er origineel een bredere waterloop was die de uiterste zuidelijke grens vormde van het Stützpunkt Wilhelm. Deze is heden alvast gedeeltelijk gedempt. Dit betreft de eerste verbindings-manschappenbunker met uitwendige MG-opstelling die het gat moest helpen dichten in de tussenzone van "Stützpunkt Wilhelm" naar "Stützpunkt Heinrich"

Een meer actuele luchtfoto kan u zien als achtergrond van de hierboven getoonde kadasterschets.

Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het betreft een structuur op de voorlinie van de Hollandstellung, kortbij de Nederlandse grens dus.
  • Deze bunker is te beschouwen als de 1e van 3 manschappenbunkers met bijhorende uitwendig MG-nesten die de verbinding vormen van Stützpunkt Wilhelm met Stützpunkt Heinrich

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Een manschappenverblijf met bijhorende uitwendige MG-opstelling op de dijk.
Structuur van het bunkertje:
  • 2 L-vormige toegangssassen en 1 bunkerkamer
  • 1 mitrailleuropstelling buiten op de dijk

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een vrij algemeen grondplannetje van dit type van structuren. Het bevat hierdoor nog wel kleine afwijkingen met wat hier nog staat. De details zullen bij de foto's en de beschrijving hieronder mee besproken worden.

We zien 2 L-vormige toegangssassen waarbij men bij deze bunker met een trap direct na de toegang afdaalt. Daarna heeft men centraal 1 bomvrije ruimte.

Op de bovenkant van de dijk heeft men in dit geval nabij de meest zuidoostelijke toegang nog de restanten van een mitrailleuropstellling.

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.
  • Ook het plafond is uitgewerkt in ter plaatse gestort gewapend beton.
  • Aan de buitenzijde ziet men een niet zo grote bunker met aan 2 zijdes een toegangscomplex.
  • De ene zijkant van de structuur zit volledig ingewerkt in het talud van de dijk.
  • Ook de dakstructuur zit mee in de dijk en is grotendeels bijkomend verborgen onder graszoden van de dijk.
  • Op de zijkant heeft hij 2 gelijkaardige grotere ronde ventillatieopeningen die uitkomen in de binnenzijde van de bunkerkamer. Nabij achterwand van de bunkerkamer tegen het meest zuidoostelijke toegangssas, heeft hij nog eens 2 gaten in de wand die boven elkaar zijn opgesteld.
  • De beide toegangscomplexen hebben een achttal treden naar beneden.
  • Daarna komt men in een L-vormig toegangssas.
  • Deze toegangssassen komen elk van een andere zijde uit in de bunkerkamer.
  • Deze bunkerkamer was origineel afgescheiden van deze sassen met deuren waarvan de hengsels nog zichtbaar zijn.
  • Er zit ook aan een van de toegangscomplexen een toegangsverdediging. Dit is een opening die toelaat te vuren en te observeren vanuit de bunkerkamer naar de toegangstrap. Raar is dat dit enkel aanwezig is op de toegang komende van de Dijkgraafstraat. De andere zijde heeft dit niet.
  • Op de dijk aan de achterhoek weg van de Dijkgraafstraat, kan men nog een betonnen muurtje terugvinden dat deel uitmaakte van een open mitrailleuropstelling bij deze bunker. Voorlopig zijn er geen sporen van de mitrailleurpalen, alhoewel deze nog gerust beperkt onder het huidige maaiveld op het talud kunnen steken.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is nog altijd, daterend uit de Duitse bezetting WO II aan een van zijn toegangen grotendeels met baksteen dichtgemetst. Deze toegang is zeer beperkt aan de bovenzijde geopend.
  • De andere toegang is volledig vrij.
  • Ook dit bunkertje is geliefd door bv zwaluwen, respecteer hun nesten aub.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • De bunker vertoont weinig sporen van projectielinslagen.
  • Aan de binnenzijde van het nog dichtgemetste toegangssas, zit de inslag van een kogel.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Aan de binnenzijde, op de kop van het nog dichtgemetste toegangssas, kan een mooie gecementeerde naam worden teruggevonden. Zelf meen ik er de naam "W. Weihe" te lezen.

Foto's van deze bunker

Oude foto uit 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

Het is nu niet de meest duidelijke foto maar je ziet alvast deze bunker liggen op het uiteinde van deze dijk. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Eigen prospectie 2016

Zicht op deze bunker, komende vanaf de richting van Retranchement. Hij ligt vrij merkwaardig in de buitenhoek van een dijk.

Een gelijkaardig zicht vanaf de dijk, komende van de Dijkgraafstraat, Stützpunkt Wilhelm.

De toch zwaar in het talud opgegane manschappenbunker.

De zijkant van de bunker. Er zijn 2 identiek ronde grotere ventillatiegaten. Daarnaast heeft hij nog enkele kleinere openingen die telkens verticaal boven elkaar te vinden zijn aan de buitenzijde.

Detail van een van de grotere ronde ventillatieopeningen die letterlijk doorlopen tot de inwendige kamer.

Nogmaals de zijkant van de bunker, ditmaal van de andere kant bekeken .

De toegang tot de bunker, komende vanaf de Dijkgraafstraat. Aan deze kant is de bunker nog grotendeels dichtgemetst. Wel raar is dat deze dichtgemetste toegang nadien gecementeerd blijkt te zijn, blijkbaar heeft men de locatie van deze reeds dichtgemaakte toegang nog extra willen onttrekken aan het zicht.

Een blik naar binnen door dit gat. Tegen het plafond ziet men duidelijk nog iets gecementeerd staan.

De toegang aan de kant van Retranchement, is volledig vrij.

Een blik naar deze toegang van binnenuit.

Tegen de achterwand van dit toegangscomplex, zoals vrij vaak bij deze bunkertjes, een fraai en nog bewoond zwaluwnest.

Respecteer deze diertjes hun nesten aub. Meestal staren ze u wat angstvallig vanuit het nest aan.

Op het uiteinde van het toegangssas zie je duidelijk dat er ooit wel degelijk nog een deur heeft gezeten om de eigenlijke bunkerkamer binnen te komen.

Binnenzicht op de bunkerkamer. We kijken op de zijmuur van het overstaande toegangssas waar wel degelijk een toegangsverdediging is voorzien.

Detail van de toegangsverdediging. Ook zie je duidelijk restanten van houten latten ingebetonneerd in de wanden. Hierop zal ooit houten lambrisering bevestigd geweest zijn. In dit geval allicht enkel aan de onderzijde.

Terugblik van de overzijde van de kamer. Tegen de hoeken merken we ventillatiegaten, zowel tegen het plafond als tegen de grond. Centraal ook een nis voor het plaatsen van een olielamp.

Terugblik naar de toegang waar we de kamer binnenkwamen. Aan die kant dus geen toegangsverdediging. Ook daar tegen de boven- en onderzijde een ventillatiegat. Allicht zijn de bovenste gaten ook de grotere openingen die men aan de buitenzijde kan terugvinden.

Een blik in het tweede toegangssas die nog grotendeels dichtgemetst zit.

De nog grotendeels dichtgemetste tweede toegang. Dit dichtmetsen dateert van de periode dat de Duitsers een geallieerde inval verwachtten (de bevrijding). Dit diende om te vermijden dat ze opnieuw als schuilplaatsen gebruikt zouden kunnen worden. Ook waren ze op dat moment voor hen vrij nutteloos.

Links zie je ook duidelijk de inslag van een kogel.

Sterfputje beneden deze toegang.

Fraai in de schuine dakvorm van deze toegang gecementeerd, de naam "W. Weihe".

De uitwendige mitrailleuropstelling, aan de bovenzijde van de dijk ter hoogte van de huidige enige open toegang van de bunker.

Dezelfde open MG opstelling, van de andere kant gezien.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:
Vorige: KH M 11
Volgende: KH M 13